Shaking HUB

Una comunidad abierta promovida por las Cooperativas de MONDRAGON que tiene como objetivo conectar y desarrollar el talento en Inteligencia Artificial para cambiar el mundo. Una comunidad para todas las personas interesadas en Inteligencia Artificial, desde estudiantes a profesionales que investigan o aplican IA en su trabajo.

IKA proiektua: Itzulpen kalitatearen estimazio automatikoa

by

IKA Mondragon Lingua– Alecop buru duen proiektua da, eta Bakun, Berba, TaiGabe eta Vicomtech elkarteekin partzuergoan. Partzuergoak ISEA S.Coop. enpresaren I+Gko kudeaketa-lanetan laguntzen du. eta 2023an finantzatu da, SPRI Taldearen HAZITEK deialdiaren barruan.

Gaur egungo jarduera sozioekonomikoak merkatu global eleaniztun batean kokatzen dira, non hizkuntza-oztopoek merkatua zatikatzen duten eta garapen ekonomikoak geldiarazten dituzten, oso eleaniztunak diren erkidego eta merkatuetan, hala nola, Euskal Autonomia Erkidegoan edo Europar Batasunean.

Zailtasun horiei azpiegitura digitalen hazkundeak dakartzan erronkak gehitu behar zaizkie, bereziki etengabe sortutako datu-bolumenen hazkunde esponentziala. Eduki eleaniztunen bolumen zabalaren aurrean, kalitate handiko giza itzulpengintzako beharrezko prozesuek hizkuntzaren teknologietan oinarritutako euskarri teknologiko egokia behar dute.

Itzulpen automatikoa (IA) izan da aipatutako oztopoen aurrean laguntzeko teknologia nagusietako bat, neurona-itzulpen automatikorako (NMT) duela gutxi egin den aldaketaren ondorioz. Aldaketa hori sare neuronal artifizialetan eta ikaskuntza sakonean oinarritzen da (Deep Learning). Itzulpen Automatikoaren bidez lortutako kalitate-hobekuntza esanguratsuek ezarri dute teknologia hori, paradigma zientifiko eta komertzial berria den aldetik. Google2, Microsoft3, DeepL4 edo Systran bezalako sektoreko enpresa nagusiek IA dute oinarri itzulpen eskaintza teknologikoetarako. Itzulpen automatikoaren ikuspegiarekin lortutako aurrerapenak euskarri teknologiko txikiagoa duten hizkuntzetarako ere lortu dira, hala nola euskararako, MODELA eta MODENA ikerketa proiektuen ondorioz, non eragin handiko jauzi kualitatibo bat lortu den, itzulpen automatikoa Euskal Autonomia Erkidegoko eremu sozioekonomikoan integratzea bultzatzeko.

Testuinguru horretan, eta itzulpen-prozesuak optimizatzeko asmoz, IKA aurkezten da. Proiektu honen bidez, itzulpenen kalitatea kalkulatzeko euskarri teknologikoa behar duten itzulpenetan ohikoak diren akatsak identifikatu nahi dira. Etengabe sortutako datu-bolumenak eta itzulpen automatikoak alderatzeko giza erreferentzia gutxi daudenez, beharrezkoa da kalitate-estimazio automatikoko teknologia (EAQ) garatzea, giza erreferentziarik gabeko itzulpen bakoitzaren kalitatearen estimazio fidagarria eta sendoa egin ahal izateko, hau da, sarrera-testuen eta horien itzulpenen ezaugarriak soilik kontuan hartuta.

Hori guztia, esaldi, hitz eta dokumentu osoko itzulpen automatikoen kalitatea modu sendoan balioesteko tresna integratu baten bidez. IKA proiektuak helburu horretarako behar den euskarri teknologikoa eman nahi du.

Egin bat FIRST LEGO League Euskadi 2023-2024ko boluntariotza taldearekin

by

Bilbo | Donostia | Arrasate | Vitoria-Gasteiz

Ospatu ikaskuntza eta berrikuntza 15. urteurrenean!

2024an, FIRST LEGO League Euskadik 15. edizioa ospatuko du, eta boluntario gisa parte hartzeak alde nabarmena eragin dezake. 110 herrialde baino gehiagoko 650,000 gazte baino gehiago biltzen dituen nazioarteko hezkuntza-programa hau aukera paregabea da 6 eta 16 urte bitarteko gazteen artean zientziarekiko eta teknologiarekiko interesa sustatzeko.

Euskadin, STEAM Hezkuntzako erreferentziazko programa hau sendotu egin da Innobasque, Deustuko Unibertsitatea, Mondragon Unibertsitatea eta UPV/EHU bezalako erakundeen lankidetzari esker. Edizio berriak beste egoitza bat gehitu du, Bilbon, Donostian, Arrasaten eta Gasteizen hedatuz.

Prestakuntza paregabea

Parte hartzen duten taldeek prestakuntza-eskaintza aberasgarria dute, online tailerrak eta aurrez aurreko bisitak. Esperientzia horiek, urteko erronkari lotuak, funtsezkoak dira gazteen garapen integralerako.

Boluntarioak: esperientzia paregabea

Boluntario gisa, hainbat eginkizunetan parte hartzeko aukera izango duzu, arbitro edo epaile izatetik, torneoan zehar taldeei lagundu eta bertaratzeraino. Zure ekarpena ezinbestekoa izango da taldeek esperientzia oso eta aberasgarria izango dutela bermatzeko:

  • Arbitroak: robotaren jolasa kontrolatzen dute.
  • Epaileak: taldeen lana baloratzen dute.
  • Floaters: lehiaketak irauten duen bitartean taldeei laguntzen diete garaiz iristen direla eta egun osoan dibertitzen direla ziurtatzeko.
  • Zientzialariak: FLL EXPLORE taldeen lana eta lorpenak zoriontzen dituzte.
  • Timekeeper & Scorekeeper: mahai-jokoaren softwarea eta partiden denbora kontrolatzen dituzte.
  • Eremuko arduradunak. Field, PIT & Queue volunteers: lehiaketaren eremuak kontrolatzen dituzte taldeek prozesu osoaz gozatzen dutela bermatzeko.

Erronka MASTERPIECE

Aurten, erronka nagusia “MASTERPIECE” da, non taldeek teknologia modu sortzailean erabiliko duten zaletasun bat partekatzeko. Boluntario gisa, parte hartzen duten gazteek aurkeztutako berrikuntza eta irtenbide sortzaileen lekuko izango zara.

Torneoa: Ezinbesteko ekitaldia

Ekitaldi nagusia 2024ko martxoaren 2an, larunbata, gauzatuko da, aipatutako lau egoitzetan. Energiaz, sormenez eta espiritu lehiakorrez beteriko eguna izango da, eta zure boluntarioen eragina gertutik ikusteko aukera izango duzu.

Zergatik boluntarioa izan?

FIRST LEGO League Euskadin boluntario izatea zerbitzu-ekintza bat baino gehiago da; inspiratzeko eta inspiratua izateko aukera bat da, komunitatearekin konektatzeko eta zientzia, teknologia eta, batez ere, gazteen potentziala baloratzen dituen mugimendu baten parte izateko aukera bat.

Lagunarteko lehiaketa, ikerketa eta robotika maite badituzu, ez izan zalantzarik. Egin bat boluntario taldearekin eta lagundu ekitaldi hau esperientzia ahaztezina bihurtzen!

Boluntario izan nahi dut

Level-Up proiektua: Industrian ekonomia zirkularra bultzatzeko 4.0 teknologiak

by

IDEKO buru duen eta H2020 (FOF-6-2019) programak finantzatutako Level-Up proiektuaren helburua industria-ekipoen bizitza baliagarria zabaltzea izan da, fabrikazioan ekonomia zirkularraren printzipioak ezarriz. Proiektuak ekipoen modernizazioan eragiten du, digitalizazioaren eta mantentze prediktiborako eta konponketarako teknologien bidez.

Lan hau 2019ko urrian hasi zen eta 2023ko irailean amaitu da. Proiektua gauzatzeko partzuergoa 32 erakundek osatzen zuten, eta Alemania, Espainia, Finlandia, Eslovenia, Grezia, Holanda, Italia eta Txekiar Errepublikako enpresak, unibertsitateak eta ikerketa-zentroak biltzen zituen. AIMEN zentro teknologikoa buru, inguruko enpresak ditu partzuergoan, hala nola Danobat, Fagor Arrasate, IDEKO eta TRIMEK.

Azken emaitza gisa, LEVEL-UPk plataforma eskalagarri bat eskaintzen du diagnostikora, mantentze prediktibora, biki digitaletara eta konponketetara bideratutako zerbitzuak digitalizatzeko eta gauzatzeko, in-situ konponketarako teknologiak barne. LEVEL-UP kontzeptua 7 pilotu industrialetan frogatu da. Danobatek eta IDEKOk, Lucchini enpresa italiarraren pilotuan parte hartu dute, trenbide-ardatzak fabrikatzeko linean. Bertan, digitalizazioko, mantentze prediktiboko eta prozesua hobetzeko teknologiak ezarri dira jardunean dauden makinetan. Fagor Arrasatek pilotuan parte hartu du, prentsa batean akatsak monitorizatzeko, detektatzeko eta konpontzeko teknologiak garatuz eta erakutsiz. TRIMEKek bere garapenak erakutsi ditu aeronautikaren sektorerako mekanizazio makina batean.

EXTRACT EU Project: A distributed data-mining software platform for EXTReme data ACross the compute conTinuum

by

BDVA Data Week 2023ko Cloud-Edge-IoT komunitateak konputazio kognitiboko soluzioetan puntakoak diren zentroak bildu zituen, horien artean IKERLAN zegoen.

Proiektu hau EBk finantzatzen du. Kode irekiko software-plataforma bat eskaintzeko lan egiten du, datuetan oinarrituta, eta teknologiarik garrantzitsuenak integratzen ditu, ezagutza prozesagarria eta kalitate handikoa sortzeko gai diren datu fidagarri, zehatz, zuzen eta ekologikoen meatzaritzako lan-fluxuak garatzen laguntzeko.

Aurkeztutako soluzioen helburua da AArako gaitutako hodei plataforma berriak behar dituzten hurrengo belaunaldiko datu prozesamenduko aplikazioei ekitea. Plataforma horiek automatikoki egokituko dira gero eta konplexutasun handiagora eta datu oldeetara, eta modu gardenean eta seguruan integratuko dira hainbat informatika-ingurune eta datu ingurune, HPCtik hasi eta hodeira artekoak, IoT-rako abantaila.

Irtenbide horiek aplikazioen portaera aldaketei eta datuen aldakortasunari modu adimentsuan erantzutea eta egokitzea espero da, eta, horretarako, inplementazio automatikoa, mugikortasuna eta zerbitzuen moldagarritasun segurua eskainiko zaie espektro osoan hainbat erabiltzaileri eta testuingururi. Datuen kudeaketak kontuan izan behar du baliabideak kudeatzeko azpiko geruzen irekitasuna eta fidagarritasuna. AAren tekniken aplikazio berritzaileak kargaren oreka dinamikoa ahalbidetzea eta eraginkortasun energetikoa optimizatzea espero da, aldi berean datu trafiko orekatua eta errendimendu altu,banatu eta fidagarria mantenduz hodeitik ertzeraino, aplikazioaren eta erabiltzailearen beharren eta azpiko azpiegituren arabera.

EXTRACTk teknologia informatiko ugari integratuko ditu ertzetik hodeira eta HPCra, informatika-continuum bateratu eta seguru batean. Plataformak datu hobetuen azpiegiturak eta AA eta Big Data markoak izango ditu, datu berritzaileetan eta monitorizazio banatuko mekanismoetan oinarritutako orkestrazioa, abstrakzio jarraitu bateratua eta zibersegurtasuna eta pribatutasun digitala software geruza guztietan.

Muturreko baldintza desberdinak dituzten bi erabilera kasu erabiliko dira EXTRACT plataforma baliozkotzeko:

  1. Ebakuazio pertsonalizatuko ibilbide zerbitzua Venezian, Italian.
  2. Astrofisika iragankorra SKA aitzindari batekin.

Ezagutu gehiago proiektu honi buruz hemen.

GOBAN Proiektua (MIK-Enpresagintza eta Ecenarro)

by

GOBAN proiektua 2022ko uztailean hasi zen eta 2023ko otsailean amaitu da. Proiektuaren helburu nagusia zen adimen artifizialeko proiektuen bideragarritasuna aztertzea, prozesuak digitalizatzeko une batean.

Azpihelburu aipagarrienen artean, proiektuak egitearen bideragarritasuna berrestea zegoen. Proiektu horiek honako hauek ekarriko dituzte: i) parametro aldaketek makinaren errendimenduan duten eragina haztatzea lortzea, eta ii) makinarako konfigurazio optimoak detektatzea edo konfigurazio aldaketa baten beharra goiz detektatzea. Prozesu horretan, datuen gobernantza ereduari buruz hausnartzeko beharra identifikatu zen, honako hauek ahalbidetzeko:

  • Erakundeak bere datuak aktibo gisa kudeatzeko oinarriak finkatzea.
  • Datuak kudeatzeko printzipioak, politikak, prozedurak, metrikak, tresnak eta erantzukizunak definitzea, onartzea, komunikatzea eta ezartzea.
  • Politiken betetzea, datuaren erabilerak eta datua kudeatzeko ekimenak monitorizatzea eta gidatzea.

Aldaketa hori, betiere erakundearen estrategiarekin eta kulturarekin bat etorriz, epe luzerako ekimena izango litzateke, erakundearen maila exekutiboetatik planifikatua eta esponsorizatua.

Proiektuaren amaieran, erakundearen egungo lanpostuak datuek gobernatutako enpresa baten antolamendu egituran nola sartuko ziren zehaztu zen.

2023ko TFG-TFM MONDRAGON Sariak banatu dira

by

Joan den ostiralean, azaroaren 17an, 2023ko TFG-TFM MONDRAGON Sarien bigarren edizioaren banaketa ekitaldia egin genuen Donostiako Kursaal Jauregian. Ekitaldi berezia FESLAN Gizarte Ekonomiaren Topaketaren barruan.

Talentuz betetako 250 ekarpen baino gehiago izan dira, 37 unibertsitatetatik etorriak; horien artean, Euskal Herriko hiru unibertsitate nagusiak (UPV/EHU, Mondragon Unibertsitatea eta Deustuko Unibertsitatea); Espainiako Estatuko 17 hiritako 24 unibertsitate; eta nazioarteko 3 unibertsitate: AEB, Danimarka eta Belgica. Gainera, jasotako lanen % 51 emakumeenak izan dira.

50 lan finalistetatik, 10ek saria lortu dute; 2.500 euro lehenengoak eta 1.250 euro bigarrenak.

Epaimahaiak, aurkeztutako lan guztien artean, GAL edo MAL hauek irabaztea erabaki ditu 5 kategorietan:

1.Danobatgroup saria eraldaketa digitalari: Adimen Artifiziala, automatizazioa eta robotika.

2. Fagor Taldea saria eraldaketa energetiko-klimatikoari: Deskarbonizazioa, ekonomia zirkularra eta neutraltasun klimatikoa.

3. MONDRAGON saria pertsonetan oinarritutako eraldaketari: Talentua, aniztasuna eta inklusioa.

  • Irabazleak: Eneko Unanue eta Mikel Cortés, Mondragon Unibertsitateko LEINN graduko ikasleak. Epaimahaiak nabarmendu du Colombian jarduera ekonomiko baten garapena lan-aukera eta bizitza-proiektu duinen sorrerarekin eta elikadura osasungarriarekin integratzen duela, elikagai osasuntsua eskuratzeko aukera gutxiago dituen arloetan, guzti hori prozesuan beran parte hartzen duten eragileak inplikatuz.
  • Bigarren saria: Estíbaliz Arbizu Martín, EHU/UPV-ko Arkitektura Goi Eskolako Arkitekturaren Oinarrietako graduko ikaslea. Kasu honetan epaimahaiak balioan jarri du diziplina anitzeko irtenbide bat proposatzen duela humanitateetako profesionalekin lankidetzan, arkitektura eta hirigintza uztartuz, bakardadeari, haren arrazoiei eta jarduteko bideei buruzko analisi serio bat eginez.

4. Orbea saria mugikortasun osasungarria eta iraunkorra – ekodiseinua, digitalizazioa eta ongizatea.

5. Laboral Kutxa saria finantzen eraldaketari, gizartea eraldatzeko.